Bánh hòn Hương Canh - món quà quê thanh sắc, là món đặc sản của huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc. Đây là món ăn truyền thống mà mỗi một người khi đặt chân đến Vĩnh Phúc đều muốn thưởng thức. Nếu đã được ăn rồi thì không bao giờ có thể quên được mùi vị và sự thơm ngon của nó.

Nhắc đến thứ quà quê dân dã ở Hương Canh – Vĩnh Phúc, người ta không thể không nhắc đến món bánh hòn, món ăn xuất hiện hiện trong những ngày đặc biệt quan trọng như cưới hỏi, liên hoan hay đơn giản là trong bữa ăn hàng ngày. Cái tên nghe thật đơn giản, gần gũi , mộc mạc bởi hình dáng của bánh trong như hòn bi ve – thứ đồ trơi của trẻ con.

Ai đã từng ăn rồi không thể quên được mùi thơm của mỡ hành và thịt băm mộc nhĩ vỏ ngoài là lớp vỏ bánh được làm bằng gạo tẻ được người nấu dùng tay nắm đơn giản, trông bánh không mượt mà hút mắt vô cùng.

Với những người con của Vĩnh Phúc thì đây là niềm tự hào về sự sáng tạo của người dân nơi mình, đã làm cho vùng đất tổ tiên được biết đến nhiều hơn nhờ món ăn. Với những ai xa quê đã lâu được ăn món bánh hòn Hương Canh là bao cảm xúc lại ùa về. Hay nó cũng là một món quà quê mà người Vĩnh Phúc dành để biếu, để tặng bạn bè. Thế đấy, con người ta chỉ cần những thứ bình dị cũng đã thể hiện được tình cảm dành cho nhau rồi.

Cách nấu bánh hòn

Cách nấu bánh hòn ngon là phải lựa chọn được loại gạo tẻ ngon – sản phẩm của nông nghiệp lúa nước. Gạo cần phải được vo sạch sẽ, làm sạch hết bụi bẩn, hạt sạn rồi đem đi ngâm với nước lã tầm 3 – 4 tiếng đến khi bấm thấy hạt gạo mềm là đã dùng được rồi. Sau đó, lấy gạo ra để ráo nước, khi gạo khô thì đem nghiền thành bột mịn.

Tiếp theo đến công đoạn làm bột bánh. Bột được bỏ vào chõ sôi, đến khi bột chín đều và xôm xốp là được. Nhân bánh hòn được làm bằng thịt nạc băm nhỏ, mộc nhĩ, hành lá thái nhỏ và nước mắm cho vừa ăn, tất cả được trộn đều lên.

Tiếp đến công đoạn tiếp theo là nặn bánh, bột cắt khúc nặn bẹp ra cho nhân vào và sau đó nặn bịt kín lại như hình quả bóng bàn. Cuối cùng là hấp bánh. Bánh được xếp đều lên nồi hấp, đun nhỏ lửa cho đến khi bánh ngả sang màu vàng là xong.

Bánh ăn rất ngon khi vừa hấp xong, còn nóng, hơi tỏa ra cùng hương thơm của bánh làm hấp dẫn bất kì ai. Cách ăn bánh hòn truyền thống là ăn cùng với nước mắm chấm pha loãng, ngòn ngọt giống nước mắm ăn bánh cuốn. Người dân ở Hương Canh có cách ăn đặc trưng là ăn với cháo xe sẽ tạo ra một  món ăn lạ miệng và cực kì lôi cuốn. Cách ăn bánh cũng thể hiện được những nét đẹp văn hóa của người thưởng thức bánh. Cầm chiếc bánh trên tay, bóp nhẹ như để kiểm tra độ mềm, độ nóng của bánh. Bẻ miếng bánh ra hương thơm tỏa ra hấp dẫn của mùi hành mỡ, thịt, mộc nhĩ.

Bây giờ ở các gia đình nếu có khách quý, liên hoan hay dịp quan trọng thì họ mới làm bánh hòn để thiết đãi khách. Như vậy, bánh hòn không chỉ là một món quà tuổi thơ mà là một đặc sản sang trọng. Nếu đến với mảnh đất Vĩnh Phúc mà bạn được người ta cho thưởng thức món ăn này thì có nghĩa bạn là một vị khách đặc biệt của gia đình họ.