Chè Shan Tuyết Cổng Thành là câu chuyện đi tìm con đường ánh sáng thoát nghèo cho người dân của anh cán bộ khuyến nông Hoàng Văn Tuyền, xã Lao và Chải, huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang

Trong ký ức của anh, ở vùng đất ấy là những cây chè Shan Tuyết cổ thụ to bằng một người ôm không xuể và cao đến 15-20m, mọc hoang trên các sườn núi. Bà con dân bản thường xuyên sử dụng trà trong các bài thuốc chữa bệnh, dùng pha hãm, uống nước hàng ngày. Gắn bó là thế, nhưng từ bao lâu nay bà con dân bản vẫn không thể hiểu hết giá trị của những gốc chè cổ thụ quê mình, chưa thể phát huy được giá trị đích thực của những gốc chè cổ thụ.

Một lần đi thực địa, anh thấy bà còn chặt đốt chè để làm nương rẫy. Thực tế thì cũng đúng, trong khi đời sống của đồng bào nơi đây còn gặp vô vàn khó khăn, để lại cây chè thì không tìm được đầu ra. Trở về trong lòng anh trăn trở làm sao để cái nghèo không bám lấy quê hương anh? làm thế nào để giữ lại những cây chè cổ thụ hàng trăm năm nay?

Nhận thấy chè ở đây hoàn toàn khác với những loại chè khác. Búp chè mập hơn, lượng phấn trên búp chè cũng dày hơn, khi sao khô rồi pha lên trà có độ chát dịu, độ ngọt bền, được rất nhiều nước vẫn đậm màu trà và càng về sau độ ngọt hậu càng tăng. Tia sáng lóe lên, anh quyết định bàn bạc cùng gia đình thành lập cơ sở chế biến, thu mua chè tươi Shan Tuyết từ các thôn trong xã, giải quyết vấn đề đầu ra cho người nông dân và giữ lại món quà từ thiên nhiên ban tặng. Để ghi lại dấu ấn riêng, anh quyết định lấy tên khu di tích Cổng Thành tại xã là tên cho sản phẩm. Năm 2014, thương hiệu “Chè Shan Tuyết Cổng Thành” bắt đầu xuất hiện trên thị trường.

Trải qua 6 năm hoạt động, anh nhận thấy rằng để thương hiệu Chè Shan Tuyết Cổng Thành phát triển ra thị trường rộng lớn hơn cần phải có sự đầu tư, liên kết, hợp tác mà mô hình sản xuất hộ kinh doanh lại không thể đáp ứng. Tháng 6 năm 2019 anh và những người cùng chí hướng quyết định thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp – Thương Mại – Dịch vụ Cổng Thành. Đến tháng 7 năm 2019, hợp tác xã chính thức đi vào hoạt động.

Chè Shan Tuyết Cổng Thành rất đỗi đặc biệt, rất nịnh hương, quyến rũ đến đỗi uống xong rồi dư âm của thứ hương rừng sắc núi ấy vẫn cứ lưu mãi nơi đầu lưỡi cũng giống như câu thơ mà anh Tuyền vẫn thường ngâm nga những lúc thưởng trà:

Trăm năm đơm gió ngậm sương

Đọng vào búp lá vị hương đất trời

Đây trà Shan Tuyết bao đời

Bay xa khắp bốn phương người tiếng thơm.